Deçani, i rrethuar nga peizazhe mahnitëse malore dhe natyrë e gjelbër, është një nga vendet më të bukura dhe të paprekura të Kosovës. Ky rajon të fton të përjetosh qetësinë e maleve, ajrin e kristaltë dhe gjurmët e një historie të lashtë që ndihet në çdo hap. Qyteti dhe rrethinat e tij janë një simfoni e harmonisë midis natyrës dhe kulturës, ku çdo cep ruan një tregim unik.
Gryka e Deçanit është ideale për aktivitete në natyrë si trekking, çiklizëm malor dhe piknikë. Vizitorët mund të shijojnë natyrën e paprekur dhe ajrin e pastër malor, duke e bërë këtë zonë perfekte për aventurë dhe relaksim larg zhurmës së përditshme.
Një nga atraksionet më mbresëlënëse të Grykës së Deçanit është Manastiri i Deçanit, i ndërtuar në shekullin XIV. Ky manastir, i njohur për muralet e tij të jashtëzakonshme dhe arkitekturën mesjetare, është një aset i mbrojtur nga UNESCO dhe ofron një dritare unike drejt historisë dhe kulturës së rajonit.
Për një pushim të këndshëm dhe relaksues gjatë eksplorimit të grykës, Gushavci është një ndalesë e pashmangshme. Ky vend, që gjatë verës vizitohet nga turistë të shumtë vendas e të huaj, është i njohur për ujin e tij shërues që besohet se ndihmon në kurimin e sëmundjeve të lëkurës, eshtrave dhe dhimbjeve të nyjeve. Shumë vizitorë, përveç se kënaqen me not, gjejnë këtu edhe një formë natyrale të shërimit.
Një tjetër hapësirë e bukur dhe e gjallë është Kolonia e Artistëve dhe Qendra Rinore, së bashku me bujtinat e vogla prej druri që janë ndërtuar përgjatë Grykës së Deçanit. Të vendosura në mes të një pylli me halore, këto bujtina ofrojnë ajër të pastër, ambiente relaksuese dhe mikpritje tradicionale. Përveç natyrës së gjelbër dhe freskisë së ajrit, Gryka e Deçanit josh edhe me kuzhinën tradicionale plot shije dhe aromë, ku çdo vakt është një festë për shqisat
Për ata që duan përjetime të paharruara në natyrë, Deçani ofron një larmi aktivitetesh: ecje, çiklizëm, skijim, lundrim, Via Ferrata, kamping dhe aventura të tjera që e bëjnë këtë zonë një parajsë për të apasionuarit pas natyrës. Këtu, çdo sezon sjell ngjyra dhe aroma të ndryshme, duke e bërë çdo vizitë unike.
Një nga perlat e Grykës është Via Ferrata – një atraksion natyror që vizitohet nga mijëra turistë nga e gjithë bota. Ky shteg ngjitjeje, i gjatë rreth 407 metra dhe me lartësi mbi 1000 metra, ofron adrenalinë dhe pamje mahnitëse për aventurierët, duke i lejuar të prekin qiellin dhe të përthithin panoramën madhështore të bjeshkëve.
Bjeshka e Strellcit
Deçani është një destinacion i jashtëzakonshëm turistik, dhe përveç aktiviteteve si ecja, çiklizmi, kajakimi apo kampingu, kalërimi është një tjetër ofertë unike që mund të përjetohet në natyrën e egër dhe të mrekullueshme të Bjeshkëve të Nemuna. Ky sport i dashur dhe atraktiv mund të përjetohet në lëndinat dhe shtigjet piktoreske të maleve, veçanërisht në Bjeshkët e Deçanit dhe konkretisht në Bjeshkën e Strellcit, ku fermat ofrojnë kuaj të përshtatshëm për kalërim.
Përveç kalërimit, në Bjeshkën e Strellcit vizitorët mund të gjejnë bujtina të rehatshme dhe ushqim tradicional, që e bëjnë këtë eksperiencë edhe më të veçantë. Vera në Bjeshkën e Strellcit është një përjetim më vete: mund të ngjiteni drejt Majës së Strellcit me një lartësi prej 2377 m/lmd dhe të shijoni një pamje 360° të Rrafshit të Dukagjinit, ku horizonti duket i pafund dhe qielli takon majat e maleve.
Shëtitorja e Lumbardhit
E shtrirë përgjatë lumit Lumbardh të Deçanit, kjo shëtitore ofron një kombinim perfekt të natyrës, freskisë dhe qetësisë, duke u kthyer në një destinacion të preferuar për banorët lokalë dhe vizitorët. E rrethuar nga pemë të gjelbra, me trotuare të rregullta dhe ulëse të vendosura për pushim, shëtitorja është vendi ideal për ecje, çiklizëm, meditim ose për të kaluar kohë cilësore me familjen dhe miqtë.
Rrjedha e pastër e lumit sjell një ndjesi freskie dhe paqeje, sidomos gjatë ditëve të ngrohta të verës, ndërsa shëtitorja shndërrohet në një hapësirë rekreative ku banorët bëjnë ecje të përditshme, sidomos mbrëmjeve të verës, duke ndjerë aromën e freskët të lumit dhe gjelbërimit.
Kompleksi i Kullave në Dranoc
Në Deçan mirëpriteni nga Kompleksi i Kullave në Dranoc, një nga komplekset më të pasura me trashëgimi kulturore. Këtu kultura, tradita dhe zakonet janë ruajtur me përkushtim, duke ofruar një përjetim unik në një ambient që të çon pas në kohë, në shekullin XIX. Çdo gur dhe çdo dru i kullave flet për historinë dhe krenarinë e kësaj zone.
Kompleksi ndodhet në fshatin Dranoc të Komunës së Deçanit, i njohur si “fshati i kullave”, vetëm 3 km larg qytetit të Deçanit, lehtësisht i qasshëm këmbë, me veturë apo biçikletë. Para luftës së fundit në Kosovë, fshati kishte rreth tridhjetë kulla; sot kanë mbetur rreth dhjetë të tilla që datojnë nga fundi i shekullit XVIII.
Kullat e Dranocit janë restauruar vite më parë dhe qëndrojnë stoikisht si dëshmi e trashëgimisë sonë kulturore, duke u kthyer në atraksion për turizmin në Deçan. Ato përbëjnë një kompleks unik me 6 kulla të organizuara si një lagje e vogël. Si shumica e kullave në Rrafshin e Dukagjinit, edhe këto janë trekatëshe.
Kulla e Mazrekaj, e ndërtuar në shekullin XIX, është një shembull i shkëlqyer: kati i parë shërbente për bagëtinë; i dyti për jetën e përditshme të familjes, ku zakonisht qëndronin gratë; ndërsa kati i tretë ishte oda e burrave, një hapësirë e veçantë për pritjen e mysafirëve, ku mikpritja shqiptare shkëlqente. Oda ruan ende veçoritë origjinale si oxhakun, dollapin e ushqimit, tavanin e gdhendur, raftet dhe derën prej druri. Divanhanja, paradhoma e odës, ka dritare të shumta të vendosura lart në mure, duke i dhënë dritë dhe hijeshi. Kulla u restaurua në vitin 2002.
Këto kulla janë sot pjesë e trashëgimisë kulturore dhe shërbejnë si shtëpi mikpritjeje për turistët, ose përdoren për aktivitete të ndryshme si xhirime filmash, organizime nga OJQ-të dhe ngjarje kulturore e turistike.
Dy prej kullave janë përshtatur si bujtina për turistët, duke ofruar fjetje dhe mëngjes tradicional. Fshati është bërë lehtësisht i vizitueshëm falë shtegut të ri “Shtegu i gurtë”, i cili mund të përshkruhet edhe me biçikletë.
