Fjala që bashkon, uron dhe përcjell kulturën tonë brez pas brezi
Dollia shqiptare është më shumë sesa një zakon i trashëguar – ajo është një rit i gjallë, një formë e shprehjes shpirtërore dhe një testament i kulturës së mikpritjes shqiptare. Sot, ajo është njohur zyrtarisht si pasuri kombëtare jomateriale, një vlerësim që forcon edhe më tej rëndësinë e saj në identitetin kulturor të shqiptarëve.
Çfarë është dollia?
Dollia është një fjalim ceremonial që shoqëron ngritjen e gotës në raste të veçanta si dasmat, festat familjare, ngjarjet komunitare apo përkujtimore. E strukturuar shpesh në vargje poetike, ajo përmban urime, bekime, histori personale apo kolektive dhe mençuri popullore. Në thelb, është një akt i nderimit dhe i dëshirës për mirë – për nusen dhe dhëndrin, miqtë, të ftuarit, atdheun apo të rënët për liri.
Një pasqyrë e shpirtit dhe unitetit shqiptar
Dollia nuk është thjesht një zakon i lidhur me pijet tradicionale si vera apo rakia, por një formë arti të të folurit, që i jep zë ndjenjave të thella dhe vlerave të përbashkëta. Ajo shërben si mjet për të forcuar lidhjet shoqërore dhe për të shprehur mirënjohje, respekt dhe dashuri.
Larmia krahinore, një pasuri më vete
Dollia ndryshon nga një krahinë në tjetrën, duke pasqyruar larminë kulturore të trevave shqiptare. Në Veri, dollitë janë solemne, me tone epike dhe krenari burrërore. Në Jug, ato marrin formë lirike, me figura të bukura poetike dhe ndjenja të thella emocionale. Por në të gjitha trevat, thelbi është i njëjtë – fuqia e fjalës së thënë me zemër.
Një trashëgimi që duhet ruajtur dhe kultivuar
Sot, më shumë se kurrë, është e rëndësishme që tradita si dollia të dokumentohen, mësohen dhe përcillen tek brezat e rinj. Ajo është dëshmi e gjallë e identitetit tonë kombëtar dhe një pasuri që na bën krenarë në sytë e botës.
